Lista aktualności Lista aktualności

„Dąb Bartek już wkrótce online”

Najsłynniejszy w kraju pomnik przyrody dąb Bartek jeszcze w grudniu zobaczymy online. Monitoring to część realizowanego przez Lasy Państwowe projektu ze środków Funduszu Leśnego dotyczącego kompleksowej ochrony, promocji i zachowania tego legendarnego drzewa.

Zostały już zamontowane dwie kamery w pobliżu Bartka, a obecnie trwają prace nad konfiguracją systemu przesyłania danych. System monitorujący z funkcją online     i wykonanie nowego ogrodzenia wokół drzewa to działania, które mają podwyższyć jego bezpieczeństwo.

Dąb Bartek to najsłynniejsze polskie drzewo pomnikowe, a jego stan i działania ochronne wzbudzają wiele zainteresowania różnych środowisk. Aby kompleksowo rozpoznać jego kondycję zdrowotną, a na podstawie wykonanych badań podjąć decyzję o kierunku ochrony leśnicy podjęli szereg działań. Pierwszym krokiem było formalne przejęcie przez Nadleśnictwo Zagnańsk od gminy Zagnańsk nadzoru nad pomnikiem przyrody. Współpraca z samorządowcami trwa nadal – Bartek to największa atrakcja turystyczna gminy, a nawet województwa świętokrzyskiego. Nadleśnictwo Zagnańsk i Urząd Gminy w Zagnańsku pod hasłem Bartek nasz wspólny znajomy realizują szereg działań w obszarze turystyki, edukacji i promocji. Leśnicy opracowali projekt zagospodarowania turystycznego bezpośredniej okolicy drzewa, a gmina stara się o środki na budowę Centrum Edukacyjnego Fauny i Flory Gór Świętokrzyskich. Ponieważ liczba turystów, którzy odwiedzają Bartka to tysiące osób rocznie konieczna jest nowa infrastruktura, która pozwoli na bezpieczne dla drzewa zwiedzanie. Obraz Bartka dostępny online będzie także atrakcją dla turystów i licznych sympatyków tego drzewa, dla których często ma on wartość sentymentalną. Warto chociażby wspomnieć, że tu, obok Bartka w Technikum Leśnym   w Zagnańsku wykształciło się wielu leśników, a do dziś w pobliżu drzewa odbywa się „pasowanie na Borusa” – swoisty chrzest bojowy dla uczniów klas pierwszych.

Główny kierunek działań realizowanych w projekcie dotyczy określenia stanu zdrowotnego       i statyki drzewa. Badania zlecone przez leśników realizowane są przez naukowców koordynowanych przez Instytut Badawczy Leśnictwa. Wstępnie już wiemy, że jak na swój wiek i historię, której był świadkiem (w tym pożar w pobliżu – rok 1905) Bartek ma dobrą kondycję. Potwierdziły to badania fitopatologiczne i entomologiczne. Leśnicy czekają na wynik jednej z najważniejszych ekspertyz – wytrzymałości pnia drzewa wykonywanej przez Politechnikę Łódzką oraz specjalistów z zakresu dendrologii. W tym celu jesienią wykonane zostały badania z użyciem sonicznego tomografu komputerowego, które pomogą w określeniu, czy istniejące podpory są wystarczające, lub czy konieczne będzie ich wzmocnienie albo zastosowanie nowego rozwiązania.

Projekt zakłada nie tylko ochronę, ale i zachowanie Bartka poprzez próbę jego rozmnażania. Realizowane jest rozmnażanie wegetatywne – dzięki pobranym fragmentom drzewa i pracy leśników z Arboretum Leśnego przy Nadleśnictwie Syców doczekaliśmy się kilkuset „Bartusiów”. W ostatnich latach w ramach badań zleconych przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych naukowcy z Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Kórniku próbują rozmnażać Bartka także z wykorzystaniem kultur in vitro – już wiemy, że Bartek jest trudny do odtworzenia, ale próby uzyskania klonów wciąż trwają. W tym roku udało się też zebrać kilkadziesiąt żołędzi – co u Bartka jest niezwykle rzadkie. Zostały one przekazane do Nadleśnictwa Daleszyce, gdzie w Gospodarstwie Nasienno-Szkółkarskim leśnicy będą próbowali wyhodować „Bartusie”.

Bartek żyje już blisko 700 lat i jak wskazują badania – pomimo burzliwej historii, której nieraz był świadkiem ma się całkiem nieźle. Miejmy nadzieję, że leśnikom uda się zachować go jak najdłużej. Mimo potężnych rozmiarów – ma 28,5 m wysokości i 13,4 m obwodu mierzonego przy ziemi działania na rzecz jego ochrony muszą być ostrożne i przemyślane. Efektem projektu będzie wypracowanie przez leśników sposobu postępowania z wiekowymi drzewami, przydatnego dla ratowania innych pomników przyrody.